Gdzie znajdą zastosowanie płaskowniki?

Stal jest materiałem, z którego korzysta się przy wytwarzaniu wielu sprzętów codziennego użytku od elementów lamp, przez naczynia kuchenne, aż po oprawki okularów czy dodatki do ubrań. Używa się jej również do produkcji maszyn i urządzeń różnego typu, zarówno ogromnych maszyn budowlanych, jak i części samochodów osobowych czy obudów sprzętów elektronicznych. Stal stosuje się też bardzo szeroko w budownictwie m.in. jako samodzielne konstrukcje, wzmocnienia materiałów, choćby betonu, a także w postaci rozmaitych instalacji – rur i przewodów. Wielką zaletą różnych gatunków stali jest to, że może być dostępna w postaci stopów o bardzo odmiennych właściwościach, a ponadto w formie półproduktów – choćby płaskowników czy blach. Przyjrzyjmy się bliżej temu, w jakiej formie są oferowane wyroby ze stali i zobaczmy, gdzie najczęściej znajdują zastosowanie.

Rodzaje wyrobów hutniczych

Wyroby hutnicze są wytwarzane ze stali o różnych parametrach, dopasowanych do rozmaitych zastosowań. Poszczególne stopy różnią się swoim składem, przede wszystkim stosunkiem węgla do żelaza, a także obecnością dodatków wpływających na cechy użytkowe stali oraz znajdujących się w materiale zanieczyszczeń, będących pozostałościami związków zawartych w rudach, z których pozyskano metal lub pojawiających się w następstwie operacji technologicznych niezbędnych do wytopu. Wśród najczęściej dodawanych uszlachetniaczy znajdują się m.in. takie metale jak nikiel, który poprawia właściwości antykorozyjne oraz wytrzymałość mechaniczną; chrom, wpływający również na wytrzymałość termiczną czy kobalt, zwiększający twardość. Stosuje się również pierwiastki wpływające na parametry oraz przebieg procesów technologicznych, m.in. wanad, molibden czy wolfram.

Obecność różnych dodatków pozwala na wyprodukowanie stopów o bardzo urozmaiconych właściwościach. Między rozmaitymi typami stali znaleźć można choćby stal sprężynującą, szybkotnącą, narzędziową, kwasoodporną czy nierdzewną, a także wiele rodzajów przeznaczonych do ulepszania cieplnego (hartowania i odpuszczania) czy cieplno-chemicznego (np. nawęglanie, azotowanie czy węgloazotowania).

Stal jest wytwarzana zarówno w postaci półproduktów, które służą do dalszej obróbki cieplnej, cieplno-chemicznej lub mechanicznej, jak i rozmaitych wyrobów gotowych, które można wykorzystać, nadając im kształt czy odpowiednie wymiary. Przykładem półproduktów mogą być stalowe kęsiska, z których wytwarza się następnie przez odlewanie czy obróbkę plastyczną półwyroby do dalszej produkcji. Mogą to być choćby wszelkiego rodzaju blachy, taśmy, druty czy pręty o różnych przekrojach od okrągłych i trójkątnych, przez sześcio- i ośmiokątne, aż po sześcienne. Wśród tych ostatnich znajdziemy również płaskowniki, zarówno walcowane, jak i niekiedy ciągnione.

Gotowe wyroby hutnicze to głównie wszelkiego typu profile stalowe. Są to tzw. elementy cienkościenne używane do wykonywania rozmaitych konstrukcji, a także elementów maszyn i urządzeń. Mogą one być wytwarzane na różne sposoby, tj. walcowane na zimno lub gorąco, ciągnięte, a także gięte, i w przypadku profili zamkniętych także spawane albo zgrzewane. Znajdziemy wśród nich kątowniki o przekroju przypominającym literę „L”, ceowniki o kształcie litery „C”, a także teowniki i dwuteowniki, których rzut poprzeczny wygląda jak litera „T” – pojedyncza lub połączona podwójna. Rodzajem profili są też zetowniki o przekroju litery „Z”, a także rury okrągłe oraz profile zamknięte o przekroju sześciennym czy rzadziej trójkątnym. Typem profili stalowych będą również płaskowniki, które przypominają sztywną taśmę stalową lub przy większych rozmiarach sztaby metalowe.

Gdzie korzysta się z płaskowników stalowych?

Płaskowniki stalowe mogą być używane na dwa podstawowe sposoby. Korzysta się z nich jako z półproduktu do dalszego przerobu w obróbce cieplnej, cieplno-chemicznej oraz mechanicznej. Są poddawane przekształceniom plastycznym, np. kuciu czy walcowaniu w celu uzyskania odpowiedniego kształtu. Formę nadaje się im również w ramach obróbki ubytkowej, czyli najczęściej nawiercając, frezując, a niekiedy dłutując. Płaskowniki mogą być również używane do wytwarzania profili stalowych.

Innym sposobem wykorzystywania płaskowników jest wytwarzanie z nich elementów rozmaitych konstrukcji stalowych. Płaskowniki sprawdzą się wszędzie tam, gdzie przydatny będzie ich charakterystyczny kształt. Bardzo często robi się z nich elementy wsporników, ram dla różnych maszyn i urządzeń. Wykonuje się z nich różne uchwyty czy ramiona.

Trudno wyliczyć wszystkie możliwe zastosowania płaskowników, choć istnieje wiele charakterystycznych przedmiotów, przy których produkcji szeroko się z nich korzysta. Przykładem takiego wyróżniającego się sposobu użycia płaskowników jest produkcja kratownic używanych jako podesty technologiczne, klatki schodowe, rampy, czy wypełnienia regałów magazynowych. W tym przypadku cała struktura w postaci spawanej ramy zewnętrznej, a także zgrzewanych lub wciskanych w siebie prętów powstaje właśnie z odpowiednio przygotowanych płaskowników.

Podobnym obszarem zastosowań może być budowa wszelkiego rodzaju ogrodzeń i bram, gdzie płaskowniki stanowią zarówno elementy struktury nośnej, jak i wypełnienia. Stosuje się je również przy wykonywaniu balustrad i barierek, zarówno tych używanych na klatkach schodowych, jak i na przejściach, kładkach czy wiaduktach.